آنالیز ژنتیکی صفات تولید شیر در زایش نخست گاوهای شیری استان همدان

زمینه مطالعاتی: برآورد اجزای واریانس برای طرح ریزی دقیق برنامه­های اصلاح نژادی ضروری است. هدف: پژوهش حاضر برای برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات تولیدی زایش نخست در گاوهای هلشتاین استان همدان انجام شد. روش­کار: از رکوردهای زایش نخست 4027 گاو شیرده از 148 گله که توسط سازمان جهاد کشاورزی استان همدان جمع آوری شده بود، استفاده شد. اجزای (کو)واریانس صفات تولید شیر با تجزیه­های دو صفتی مدل­های مختلط دامی و با الگوریتم میانگین اطلاعات بیشترین درست­نمائی محدود شده (AI-REML) برآورد شدند. در این مدل­ها اثرات ثابت شامل گله – سال – فصل زایش و درصد هلشتاین (برای همه صفات) و سن زایش (برای صفات تولید شیر، تولید شیر تصحیح شده براساس چربی و تولید چربی 305 روز) بودند. اثر ژنتیکی افزایشی دام به­عنوان اثر تصادفی در مدل درنظر گرفته شد. نتایج: وراثت­پذیری صفات تولید شیر، تولید شیر تصحیح شده براساس چربی، درصد چربی، درصد پروتئین، تولید چربی و تولید پروتئین 305 روز شیردهی در زایش نخست، به ترتیب 16/0، 17/0، 25/0، 18/0، 20/0 و 14/0 و روندهای ژنتیکی آن­ها به­ترتیب، 510/2 و 010/2 کیلوگرم در سال، 001/0- و 000/0- درصد در سال و 068/0 و 022/0 کیلوگرم در سال برآورد شدند. مقادیر برآورد شده همبستگی ژنتیکی تولید شیر با صفات شیر تصحیح شده براساس چربی، درصد چربی، درصد پروتئین، تولید چربی و تولید پروتئین به ترتیب، 86/0، 27/0- ، 25/0- ، 60/0 و 90/0 بودند. همبستگی ژنتیکی تولید شیر تصحیح شده با صفات درصد چربی، درصد پروتئین، تولید چربی و تولید پروتئین به ترتیب 25/0، 25/ ، 94/0 و 94/0 برآورد شدند. نتیجه­گیری نهایی: با توجه به وراثت­پذیری بالاتر تولید شیر تصحیح برای چربی نسبت به تولید شیر و همچنین همبستگی­های ژنتیکی بالا و مثبت آن با ترکیبات شیر، به­نظر می­رسد که انتخاب بر اساس تولید شیر تصحیح شده برای چربی بهتر از تولید شیر باشد.